Tải Quá trình hình thành công nghệ xử lý nền đất yếu bằng đệm cát trong kiến trúc xây dựng đương đại p4 – Download File Word, PDF

(iii) S¬ ®å khung-gi»ng:

Lo¹i kÕt cÊu chÞu lùc nµy lµ hÖ hçn hîp bao gåm c¶ khung cøng vµ
c¸c hÖ gi»ng ®øng. Hai lo¹i kÕt cÊu nµy liªn kÕt víi nhau b»ng c¸c sµn
cøng ®Ó t¹o thµnh hÖ kh«ng gian cïng chÞu lùc. Khung cïng tham gia chÞu
c¶ t¶i träng ®øng vµ ngang. Nót khung ph¶i lµ nót cøng. C¸c kÕt cÊu chÞu
lùc kh¸c nh− v¸ch cøng, lâi cøng, sµn cøng cã ®Æc ®iÓm, cÊu t¹o, sù truyÒn
lùc gièng nh− trong s¬ ®å gi»ng.
§é cøng cña hÖ thèng ®−îc c¸c khung cøng vµ c¸c kÕt cÊu gi»ng
®¶m b¶o. So víi c¸c kÕt cÊu gi»ng th× ®é cøng cña khung nhá thua rÊt
nhiÒu. V× thÕ kÕt cÊu gi»ng chÞu phÇn lín t¸c dông cña t¶i träng ngang, cã
khi tíi 70%.

§Ó t¨ng c−êng ®é cøng ngang cho c¸c khung, th−êng bè trÝ:
* T¹i mét sè nhÞp cÇn bè trÝ thªm c¸c thanh xiªn däc theo suèt chiÒug cao
nhµ.
* T¨ng c−êng c¸c dµn ngang ë tÇng ®Ønh nhµ hoÆc ë mét sè tÇng trung
gian, ®ång thêi liªn kÕt c¸c khung víi hai hÖ dµn ®øng vµ ngang nµy.

C¸c dµn ngang gi÷ vai trß nh− lµ mét bé phËn ph©n phèi l¹i lùc däc
cho c¸c cét khung vµ c¶n trë sô xoay tù do cña toµn hÖ. B»ng c¸ch nµy cã
thÓ gi¶m ®¸ng kÓ m«men ë ®¸y vµ chuyÓn vÞ ë ®Ønh nhµ , cã thÓ d¹t tíi ®é
gi¶m 30%.

Bè trÝ thªm c¸c d¶i cøng ngang, däc cã chiÒu cao b»ng chiÒu cao cña
mét tÇng nhµ. Kho ®ã toµn hÖ lµm viÖc nh− mét kÕt cÊu d¹ng tæ ong, c¸c
d¶i cøng ®ãng vai trß truyÒn nhanh nhÊt t¶i träng ngang ®Õn v¸ch ®øng ®Ó
truyÒn xuèng mãng.

89
http://www.ebook.edu.vn

Dïng dµn ngang kÕt hîp lâi cøng: HiÖu qu¶ vÒ chuyÓn vÞ
Dïng dµn ngang kÕt hîp lâi cøng : HiÖu qu¶ gi¶m m«men gèi
Dïng c¸c gi¶i cøng ngang vµ däc
(iv) C¸c hÖ kÕt hîp:

Ngoµi c¸c hÖ thèng chÞu lùc c¬ b¶n nh− c¸c s¬ ®å ®· nªu trªn, tuú
thuéc ®iÒu kiÖn mÆt b»ng sö dông, ®Æc ®iÓm t¶i träng vµ kh¶ n¨ng thi
c«ng… mµ däc theo chiÒu cao nhµ, hÖ thèng kÕt cÊu chÞu lùc cßn cã nh÷ng
thay ®æi.
(i) CÇn tu©n thñ c¸c tiªu chuÈn cña vËt liÖu lµm kÕt cÊu c«ng tr×nh:

* Cã c−êng ®é cao vµ träng l−îng nhÑ. Sù lùa chän nµy nh»m lµm
gi¶m lùc qu¸n tÝnh khi c«ng tr×nh cã dao ®éng mµ vÉn ®¶m b¶o hiÖu qu¶
cao nhÊt vÒ kh¶ n¨ng chÞu lùc cña tiÕt diÖn kÕt cÊu.
* Sö dông vËt liÖu cã tÝnh biÕn d¹ng lín nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng
ph©n t¸n n¨ng l−îng khi c«ng trinhf cã dao ®éng lín.
* Sö dông vËt liÖu cã kh¶ n¨ng chÞu ®ùng tèt c¸c t¶i träng lÆp vµ ®æi
chiÒu.
* VËt liÖu ®−îc sö dông cã tÝnh ®ång nhÊt, ®¼ng h−íng cao ®Ó kh«ng
bÞ t¸ch thí hoÆc tiÕt diÖn kÕt cÊu chÞu lùc bÞ thay ®æi khi chÞu c¸c t¶i träng
lÆp, t¶i träng ®æi chiÒu trong lóc c«ng tr×nh bÞ dao ®éng.
* VËt liÖu cã gi¸ thµnh hîp lý, ®iÒu kiÖn cung øng kh«ng qu¸ khã
trªn thÞ tr−êng vµ thi c«ng thuËn lîi.

§¸p øng ®−îc c¸c yªu cÇu trªn th−¬ng sö dông vËt liÖu thÐp. Trong
chõng mùc nµo ®ã sù kÕt hîp gi÷a bª t«ng, bª t«ng cèt thÐp vµ thÐp ®em l¹i
hiÖu qu¶ tèt.

(ii) VÒ h×nh d¹ng c«ng tr×nh:

* Nªn lùa chän h×nh d¹ng mÆt b»ng c«ng tr×nh ®¬n gi¶n, gän, ®èi
xøng vµ cã ®é cøng chèng xo¾n lín. MÆt b»ng cã h×nh trßn hoÆc h×nh
vu«ng chÞu ®ùng tèt khi c«ing tr×nh chÞu dao ®éng vµ kh¸ng chÊn.

MÆt b»ng cã d¹ng L , H , Y khi chÞu c¸c lùc do dao ®éng th−êng hay
bÞ g·y phÇn c¸nh do phÇn c¸nh xa t©m uèn vµ t©m xo¾n. Trong nh÷ng
tr−êng hîp nµy, nªn bè trÝ thªm khe kh¸ng chÊn ®Ó biÕn mÆt b»ng phøc t¹p
thµnh tæ hîp c¸c mÆt b»ng ®¬n gi¶n. Khi cã chÊn ®éng, phÇn nhµ ë hai bªn

90
http://www.ebook.edu.vn

MÆt b»ng ®èi xøng cã t©m cøng trïng hoÆc gÇn trïng víi träng t©m
mÆt b»ng lµ gi¶i ph¸p tèt. MÆt b»ng cÇn cã ®é cøng chèng xo¾n tèt. V¸ch
cøng ®èi xøng lµ ph−¬ng ¸n tèt còng nh− bè trÝ v¸ch cøng cµng xa träng
t©m cµng tèt.

* Theo ph−¬ng th¼ng ®øng, h×nh khèi c«ng tr×nh cÇn c©n ®èi, gi¶n
®iÖu vµ liªn tôc. Yªu cÇu nµy ®¶m b¶o tÝnh ®ång ®iÖu vÒ dao ®éng cña c¸c
phÇn trong mét khèi c«ng tr×nh. C«ng tr×nh cã tû sè chiÒu cao trªn chiÒu
réng lín, chuyÓn vÞ ë ®Ønh c«ng tr×nh sÏ lín. C¸c biÕn ®æi ®ét ngét vÒ h×nh
khèi theo chiÒu cao sÏ dÉn ®Õn c¸c ®ét biÕn vÒ khèi l−îng tham gia dao
®éng vµ vÒ biªn ®é dao ®éng. Sù kh«ng ®ång ®iÖu diÔn ra gi÷a phÇn khèi
lín vµ khèi bÐ theo chiÒu cao vµ lµm cho tÝnh chÊt chiô lùc cña c«ng tr×nh
trë nªn phøc t¹p. CÇn thªm c¸c v¸ch ®ñ cøng ®Ó truyÒn mét c¸ch liªn tôc
t¶o träng tõ phÇn nµy sang phÇn kh¸c cña c«ng tr×nh. H×nh d¸ng thon dÇn
theo chiÒu cao nh− d¹ng th¸p EIFEL hoÆc Landmark Tower còng nh−
Excess 4000 lµ h×nh khèi tiªu biÓu cã thÓ gi¶m thÊp nhÊt ¶nh h−ëng cña
dao ®éng nhê ph©n phèi khèi l−îng hîp lý theo chiÒu cao.

* Däc theo hai ph−¬ng th¼ng ®øng vµ ngang nhµ, kh«ng nªn thay ®æi
®é cøng, c−êng ®é cña mét tÇng hay mét vµi tÇng hoÆc cña mét phÇn nhµ.
Lý do khi tæng thÓ nhµ xuÊt hiÖn mét tÇng hay mét ®o¹n mÒm th× ë ®ã sÏ
tËp trung biÕn d¹ng lµm cho n¬i nµy sÏ lµ n¬i mau h− háng nhÊt.
Gi¶ thö cÇn thiÕt ph¶i bít mét sè cét ch¼ng h¹n th× ph¶i bè trÝ v¸ch
cøng t−¬ng øng lµm sao cho ®é cøng n¬i bÞ bít cét gÇn nh− kh«ng thay
®æi.

* CÇn thiÕt kÕ khung chÞu lùc cña nhµ cao tÇng cã ®é siªu tÜnh cao.
Lý do lµ khi cã ®éng ®Êt g©y ra mét sè chç côc bé xËp, sôt th× nh÷ng chç
kh¸c vÉn bÒn v÷ng, ®iÒu nµy h¹n chÕ ®é thiÖt h¹i. Khi nµy, sÏ cã sù c©n
b»ng l¹i néi lùc vµ t¹i mét sè n¬i cßn cã øng suÊt phô do nhiÖt ®é bÞ thay
®æi hoÆc do lón lÖch gi÷a c¸c phÇn.

* Khi xÐt ®Õn sù xuÊt hiÖn cña khíp dÎo th× ph−¬ng ¸n chän ®Ó thiÕt
kÕ sao cho khíp dÎo xuÊt hiÖn ë dÇm tr−íc sau míi ®Õn cét. Cét xuÊt hiÖn

91
http://www.ebook.edu.vn

2.9.9 Bè trÝ kÕt cÊu trªn mÆt b»ng:

(i) L−íi cét:

Nh÷ng nguyªn t¾c bè trÝ l−íi cét trªn mÆt b»ng nªn nh− sau:
* L−íi cét ph¶i phï hîp víi mÆt b»ng kiÕn tróc vµ s¬ ®å kÕt cÊu chÞu lùc
cña toµn ng«i nhµ. Ph¶i l−u t©m ®Õn c¸c yªu cÇu ®Þnh h×nh cÊu kiÖn vµ hÖ
m«®un.
* L−íi cét cÇn ®¬n gi¶n , dÔ dµng thi c«ng vµ thuËn lîi cho trang thiÕt bÞ.
Nªn chän « l−íi lµ « ch÷ nhËt hoÆc « vu«ng. Víi c¸c nhµ cã mÆt
b»ng ®èi xøng nªn tËn dông triÖt ®Ó tÝnh ®èi xøng cña mÆt b»ng. NÕu mÆt
b»ng kh«ng ®èi xøng, nªn chia thµnh l−íi « thèng nhÊt cho nh÷ng phÇn cã
thÓ, phÇn cßn l¹i dµnh cho kh«ng gian ®Öm nh− hµnh lang, s¶nh, thang, khu
phôc vô, khu kü thuËt …
B−íc cét thÝch hîp nªn lµ 5~6 mÐt ®èi víi s¬ ®å khung hoÆc
9~12 mÐt cho c¸c s¬ ®å kÕt hîp khung-lâi, khung-v¸ch. Víi c¸c hÖ kÕt hîp
khung-hép hoÆc v¸ch-hép th× kho¶ng c¸ch cña c¸c hµng cét cã thÓ ®Õn
18~24 mÐt.

(iii) Tæ hîp sµn:

ViÖc chän s¬ ®å kÕt cÊu cho c¸c sµn ngang phô thuéc kÝch th−íc «
sµn ( nhÞp, b−íc c¸c cét), h×nh d¹ng « sµn vµ cÊu t¹o b¶n th©n tÊm sµn.
Ph−¬ng ¸n sµn ®−îc lùa chän sÏ ¶nh h−ëng ®Õn chiÒu cao kiÕn tróc cña sµn
vµ ®é cøng ngang cña toµn bé c«ng tr×nh.
Nhµ khung cã l−íi cét h×nh vu«ng hay ch÷ nhËt, hÖ sµn cã thÓ theo 3
c¸ch: gi¶n ®¬n, phæ th«ng hoÆc phøc t¹p.

2.9.10 Tæ hîp cÊu kiÖn theo ph−¬ng ®øng.

§é cøng kh«ng gian cña ng«i nhµ phô thuéc rÊt nhiÒu vµo h×nh d¸ng
cña nã. Nhµ cã d¹ng thon dÇn theo chiÒu cao sÏ hîp lý nhÊt vÒ ph©n phèi
träng l−îng khi dao ®éng, kÐo theo sù h¹ thÊp ®¸ng kÓ vÒ t¸c dông cña c¸c
t¶i träng giã, ®éng ®Êt.

92
http://www.ebook.edu.vn

2.9.10 Thi c«ng nhµ cao tÇng

Thi c«ng nhµ cao tÇng cã nh÷ng vÊn ®Ò sau ®©y cÇn gi¶i quyÕt :
(i) VÊn ®Ò vËn chuyÓn lªn cao : th−êng dïng cÇn trôc th¸p , cÇn trôc leo
nÕu kh¶ n¨ng ®é cao lín h¬n chiÒu cao phôc vô cña c¸c cÇn trôc th¸p .

(ii) VÊn ®Ò chuyÓn bª t«ng lªn cao : th−êng dïng b¬m bª t«ng nh−ng b¬m
th«ng th−êng chØ b¬m tíi chiÒu cao 40 mÐt. Khi cÇn chuyÓn bª t«ng b¬m
lªn cao qu¸ 40 mÐt th× dïng mét tr¹m trung chuyÓn ë chiÒu cao thÝch hîp
vµ t¹i ®ã còng ®Æt m¸y b¬m chuyÓn tiÕp.

(iii) VÊn ®Ò ®µ gi¸o ngoµi vµ an toµn lao ®éng : ®µ gi¸o ngoµi còng nh− c¸c
ph−¬ng tiÖn vËn chuyÓn cÇn g¾n chÆt chÏ víi c«ng tr×nh , mçi tÇng cã mét
®ît liªn kÕt.

(iv) VÊn ®Ò cèp pha vµ ®µ gi¸o v× nÕu tèc ®é x©y dùng 7 ~ 8 ngµy mét tÇng
cho phÇn th« th× ph¶i ®Ó gi¸o vµ cèp pha , kh«ng ®−îc rì ®Õn 3 tÇng r−ìi
míi ®ñ ®é an toµn rì gi¸o.

Nhµ cao tÇng ®ang ®−îc ph¸t triÓn trong x©y dùng ë n−íc ta vµ thùc
tÕ h×nh th¸i kiÕn tróc nµy ®· c¶i thiÖn bé mÆt ®« thÞ n−íc ta còng nh− hiÖu
qu¶ sö dông ®Êt cña nã .
Ngµy nay , kiÕn tróc s− vµ kü s− x©y dùng n−íc ta ®· cã thÓ tù thiÕt
kÕ vµ x©y dùng nhµ cao tÇng . Ph¸t triÓn ®« thÞ , gi¶i ph¸p n©ng cao sè tÇng
nhµ lµ hÕt søc bøc thiÕt . Bé X©y dùng vµ Nhµ n−íc ®ang khuyÕn khÝch x©y
dùng nhµ cao tÇng trªn nh÷ng khu ®« thÞ ®−îc quy ho¹ch cã chñ ®Þnh.

2.10 C«ng nghÖ thi c«ng nhµ thÐp tiÒn chÕ :

Khi cßn khèi §«ng ¢u , trong x©y dùng nhµ b»ng thÐp , nhµ khung
TiÖp kh¾c ®−îc sö dông kh¸ réng r·i ë n−íc ta . Khung chÞu lùc cña nhµ lµ
thÐp h×nh , v× kÌo thÐp , lîp t«n . Do kÕt cÊu chÞu lùc b»ng thÐp h×nh nªn lo¹i
nhµ khung TiÖp kh¸ khoÎ . Nhµ khung TiÖp sö dông cho c¸c ph©n x−ëng s¶n
xuÊt trong c¸c xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp , cho c¸c nhµ kho chøa hµng ho¸ cña
c¸c doanh nghiÖp th−¬ng m¹i , c¸c xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp .

93
http://www.ebook.edu.vn

Lo¹i nhµ tiÒn chÕ rÊt h÷u hiÖu , t¹o c¸c x−ëng s¶n xuÊt nhanh chãng
vµ nãi chung suÊt thu håi vèn kh¸ cao nªn ®−îc khuyÕn khÝch sö dông cho
c¸c khu s¶n xuÊ c«ng nghiÖp .

2.11 Nhµ nhÞp lín bª t«ng cèt thÐp vá máng :

Vá bª t«ng cèt thÐp chia ra vá cã c¸c h×nh d¸ng cong hoÆc tho¶i mét
hay nhiÒu chiÒu lµ lo¹i ®· cã x©y dùng ë n−íc ta vµ lo¹i vá h×nh cÇu chóng ta
ch−a cã . Phæ biÕn víi lo¹i vá cong lµ vá tho¶i hai chiÒu cong d−¬ng, vá gåm
c¸c tÊm cong h×nh trô, vá cong ®o¹n lèp xe, vá cong hai chiÒu d−¬ng, vá cÇu
lµ lo¹i ®−îc sö dông kh¸ phæ biÕn t¹i Hoa kú.

Nhµ cã m¸i nhÞp lín kiÓu kÕt cÊu d©y vµ nhµ nhÞp lín thÐp thanh cã
nót cÇu t¹o nªn d¹ng m¸i nhÞp lín tinh thÓ còng sö dông nhiÒu ë c¸c nhµ
c«ng céng vµ c«ng nghiÖp nh−ng ë n−íc ta ch−a sö dông.

BÒ mÆt cña vá bª t«ng cèt thÐp ®−îc ph©n biÖt b»ng ®é cong ( mét hay hai
®é cong), dÊu cña ®é cong ( d−¬ng , ©m , kh«ng ) vµ ph−¬ng ph¸p t¹o thµnh (
mÆt dÞch chuyÓn, mÆt xoay …)

M¸i cã kÕt cÊu chÞu lùc c¬ b¶n v−ît hÕt nhÞp, sö dông d©y c¸p lµ m¸i d©y. Cã
c¸c lo¹i sau: kÕt cÊu d©y, m¸i vá treo, hÖ thèng tæ hîp, m¸i cã d©y treo
ngoµi…

Theo ®Ò nghÞ cña V.Z. Vlasov , mÆt vá ®−îc ®Æc tr−ng b»ng ®é cong
Gauss lµ ®−êng cong tÝch cña ®−êng cong chÝnh.
MÆt vá cã ®é cong Gauss d−¬ng khi t©m ®−êng cong cña c¸c mÆt c¾t
qua ph¸p tuyÕn ®i qua ®iÓm ®ang xÐt ë mÆt vá n»m trªn ph¸p tuyÕn vÒ mét
phÝa cña mÆt vá.

94
http://www.ebook.edu.vn

T¹i nhµ m¸y xi m¨ng H¶i phßng , cã mét sè m¸i lµm theo vá trô
máng bª t«ng cèt thÐp cã d©y c¨ng ë ch©n m¸i nhÞp 24 mÐt. Lo¹i vá nµy do
c¸c kü s− Rumanie thiÕt kÕ vµ c«ng ty X©y dùng H¶i phßng thi c«ng
kho¶ng n¨m 1960 – 1961 . T¹i tr−êng §¹i häc B¸ch khoa Hµ néi cã hai nhµ
¨n lµm m¸i vá trô 15 mÐt. T¹i §«ng Anh cã mét nhµ m¸i vá tho¶i nh−ng
nhÞp 15 mÐt lµ nh÷ng nhµ x©y dùng cã tÝnh chÊt thÝ ®iÓm lo¹i kÕt cÊu nµy.
Lo¹i nhµ nµy kh¸ thÝch hîp cho nh÷ng n¬i cÇn nhÞp nhµ lín nh− nhµ
ga , nhµ thi ®Êu , garage vµ kho chøa . Tuy thÕ , lo¹i nhµ nµy míi ®−îc thÝ
®iÓm ®Ó chøng minh r»ng lùc l−îng x©y dùng cã thÓ lµm ®−îc lo¹i nhµ nµy
chø ch−a nh©n réng r·i . §iÒu kiÖn x©y dùng réng r·i khi cã nhu cÇu nh−
lµm c¸c khu thi ®Êu lín hay c¸c khu cÇn cã nhµ nhÞp lín lµ ®iÒu mµ thêi
gian gÇn s¾p tíi chóng ta sÏ cã nhu cÇu.

3. Mét sè c«ng nghÖ n−íc ngoµi sö dông nh−ng hiÕm sö dông
ë n−íc ta :

3.1 C«ng nghÖ x©y dùng nhµ nhÞp lín kÕt cÊu d©y.

KÕt cÊu d©y hay chÝnh x¸c h¬n lµ nhµ nhÞp lín cã m¸i lµ kÕt cÊu d©y lµ
lo¹i m¸i cã kÕt cÊu chÞu lùc ®ì m¸i lµ d©y c¸p . Hai ®Çu d©y neo vµo khung
bª t«ng cèt thÐp hoÆc neo xuèng ®Êt. KÕt cÊu d©y cã thÓ v−ît qua nhÞp ®Õn
vµi tr¨m mÐt vµ thanh m¶nh . KÕt cÊu nhÑ , t¹o kh«ng gian lín , rÊt thuËn lîi
cho nh÷ng nhµ thi ®Êu trong nhµ , nhµ kho chøa , nhµ s¶n xuÊt lín , nhµ triÓn
l·m vµ c¸c d¹ng nhµ c«ng céng kh¸c .
Chóng ta hy väng thêi gian tíi , ®Ó ®iÓm xuyÕt cho c¸c c«ng tr×nh ®«
thÞ , cÇn cã mét sè nhµ lo¹i nµy ®Ó t¨ng tÝnh mu«n mµu muèn vÎ cña kiÕn
tróc hiÖn ®¹i trªn ®Êt n−íc ta .

3.2 C«ng nghÖ x©y dùng nhµ vßm cÇu b»ng bª t«ng cèt thÐp.

95
http://www.ebook.edu.vn

3.3. C«ng nghÖ nhµ nhÞp lín khung kh«ng gian b»ng thÐp m¹ng tinh thÓ

Thùc chÊt lo¹i kÕt cÊu nµy lµ kÕt cÊu chÞu lùc ®ì m¸i cho mét lo¹i nhµ
nhÞp lín trªn thÕ giíi hiÖn nay ®ang sö dông nh− mét mèt thêi th−îng. M¸i
®−îc cÊu t¹o thµnh vßm tho¶i nöa cÇu do nh÷ng thanh nèi víi nhau t¹i nót
h×nh cÇu t¹o thµnh h×nh d¸ng gièng nh− m¹ng tinh thÓ kim lo¹i. Nh÷ng thanh
c¬ b¶n cã hai ®Çu tiÖn r¨ng ren ®Ó vÆn vµo c¸c nót cÇu liªn kÕt m¾t. C¸c nót
cÇu khoÐt c¸c lç ®−îc tÝnh chÝnh x¸c h−íng t©m lµm liªn kÕt nèi c¸c thanh
thµnh m¹ng. TÊm lîp th−êng b»ng tÊm bª t«ng cèt thÐp ®óc s½n l¾p ghÐp.
M¸i lo¹i nµy cã thÓ cã nhÞp vµi tr¨m mÐt vµ rÊt tiÕt kiÖm vËt liÖu lµm kÕt cÊu.
Lo¹i m¸i nµy rÊt thÝch dông cho c¸c nhµ cÇn kh«ng gian lín nh− nhµ
thi ®Êu , nhµ c«ng céng , kho chøa lín , nhµ triÓn l·m .
Hµ néi ®ang thiÕt kÕ vµ thö nghiÖm ®Ó x©y dùng thÝ ®iÓm mét vµi c«ng
tr×nh . Bé X©y dùng ®· ®ång ý cho mét sè c¬ së s¶n xuÊt x©y dùng vµ c¬ khÝ
x©y dùng nghiªn cøu ®Ó lµm thÝ ®iÓm lo¹i m¸i nhµ nµy . NhiÒu nhµ thi ®Êu
phôc vô SeaGames 2003 ®· lµm lo¹i m¸i nµy.

4. Mét sè c«ng nghÖ kh¸ng chÊn :

4.1. Kh¸i niÖm:

§éng ®Êt , hiÖn t−îng rung ®éng ®ét ngét m¹nh cña vá tr¸i ®Êt do sù
dÞch chuyÓn c¸c m¶ng th¹ch quyÓn hoÆc c¸c ®øt g·y trong vá tr¸i ®Êt vµ

96
http://www.ebook.edu.vn

§éng ®Êt trªn thÕ giíi th−êng tËp trung ë hai ®íi: ®íi vßng quanh Th¸i
B×nh D−¬ng vµ ®íi §Þa Trung H¶i qua Himalaya vßng xuèng Malaixia. Hai
®íi nµy còng lµ n¬i tËp trung nhiÒu nói löa ®· t¾t vµ ®ang ho¹t ®éng. §éng
®Êt ë Chilª 1960 lµ ®éng ®Êt m¹nh nhÊt ( 8,9 ®é Richter) cã n¨ng l−îng lín
gÊp tr¨m lÇn n¨ng l−îng qu¶ bom nguyªn tö ®· næ ë Hirosima. T¹i ViÖt nam,
®éng ®Êt chñ yÕu tËp trung ë phÝa tròng Hµ néi, däc theo s«ng Hång, s«ng
Ch¶y, s«ng §µ, s«ng C¶, ven biÓn Nam Trung bé. §éng ®Êt ë §iÖn Biªn Phñ
(1-11-1935) ®¹t tíi 6,75 ®é Richter, cÊp 8-9 thang ®éng ®Êt, ®é s©u chÊn tiªu
lµ 25 km. §éng ®Êt ë TuÇn gi¸o ( Lai Ch©u) , x¶y ra ngµy 24-6-1989 ®¹t 6,7
®é Richter, cÊp 8-9 , ®é s©u chÊn tiªu lµ 23 Km.
NhiÒu nguyªn nh©n cña sù ph¸t sinh ra khèi n¨ng l−îng g©y ra ®éng
®Êt nh− hang ®éng bÞ xËp, c¸c m¶nh thiªn th¹ch va vµo tr¸i ®Êt, c¸c vô thö
bom h¹t nh©n ngÇm d−íi ®Êt, nh−ng nguyªn nh©n c¬ b¶n lµ sù chuyÓn ®éng
t−¬ng hç kh«ng ngõng cña c¸c khèi vËt chÊt n»m s©u trong lßng ®Êt ®Ó thiÕt
lËp mét thÕ c©n b»ng míi , th−êng ®−îc gäi lµ vËn ®éng kiÕn t¹o. §éng ®Êt
x¶y ra do hËu qu¶ cña vËn ®éng kiÕn t¹o ®−îc gäi lµ ®éng ®Êt kiÕn t¹o. Theo
thèng kª, 95% c¸c trËn ®éng ®Êt trªn thÕ giíi cã liªn quan trùc tiÕp ®ªn vËn
®éng kiÕn t¹o.
Theo thuyÕt kiÕn t¹o vá tr¸i ®Êt, th¹ch quyÓn lµ líp cøng ®−îc t¹o chñ
yÕu lµ c¸c quÇn thÓ ®¸ giµu nguyªn tè Si vµ Mg nªn gäi t¾t lµ Sima cßn bªn
trªn nã ®−îc g¾n c¸c lôc ®Þa r¶i r¸c do c¸c quÇn thÓ ®¸ giµu chÊt Si vµ Al nªn
gäi t¾t lµ Sial t¹o nªn. BÒ dµy th¹ch quyÓn kho¶ng 70 km ë biÓn vµ 140 km
d−íi c¸c lôc ®Þa. Tuy bao trïm toµn bé vá tr¸i ®Êt nh−ng th¹ch quyÓn kh«ng
ph¶i lµ líp cã bÒ dµy ®ång ®Òu mµ cã d¹ng kiÕn tróc ph©n m¶ng bëi c¸c vÕt
®øt s©u xuyªn thñng. D−íi th¹ch quyÓn lµ líp dung nham láng, dÎo ë nhiÖt
®é cao. Thùc tÕ nµy lµm cho c¸c m¶ng cã sù chuyÓn dÞch t−¬ng ®èi víi nhau
vµ dÜ nhiªn nh÷ng lôc ®Þa b¸m trªn m×nh nã còng dÞch chuyÓn theo ( thuyÕt
lôc ®Þa tr«i næi). Ngµy nay tån t¹i 11 vÜ m¶ng mang tªn : ¸ ¢u , Ên óc, Th¸i

97
http://www.ebook.edu.vn

ThÝ dô trËn ®éng ®Êt ë Kobª, NhËt b¶n , th¸ng Giªng n¨m 1995 ®−îc
m« t¶ chuyÓn ®éng cña c¸c m¶ng theo h×nh kÌm ®©y.

Khi x¶y ra ®éng ®Êt, qu¸ tr×nh chuyÓn ®éng tr−ît t−¬ng ®èi gi÷a c¸c
khèi vËt chÊt kh«ng chØ vËn ®éng c¬ häc ®¬n gi¶n mµ cßn cã c¶ sù tÝch luü
thÕ n¨ng biÕn d¹ng hoÆc kÌm chuyÓn ho¸ n¨ng l−îng, n¨ng l−îng tõ tr¹ng
th¸i nµy sang tr¹ng th¸i kh¸c dÉn ®Õn sù tÝch tô n¨ng l−îng ë nh÷ng vïng
xung yÕu nhÊt ®Þnh trong lßng ®Êt. Khi n¨ng l−îng tÝch tô ®Õn giíi h¹n nµo
®ã , kh«ng cßn thÕ c©n b»ng víi m«i tr−êng chung quanh nªn tho¸t ra d−íi
d¹ng thÕ n¨ng chuyÓn sang ®éng n¨ng vµ g©y ra ®éng ®Êt.
C¸c ®iÓm tÝch tô n¨ng l−îng , ®iÓm chÊn tiªu, n»m s©u trong lßng ®Êt
tõ 5 km ®Õn 70km. TrËn ®éng ®Êt ë TuÇn gi¸o ( 1983) cã ®é s©u H = 32 km.
Mét sè trËn ®éng ®Êt kh¸c H = 70 km ~ 300 km. C¸c trËn ®éng ®Êt m¹nh
th−êng ë ®é s©u 30 km ~ 100 km.

98
http://www.ebook.edu.vn

Thang Mercalli c¶i tiÕn:
N¨m 1902 G. Mercalli ( Giuseppe Mercalli , ng−êi ý, 1850-1914 ) ®Ò
ra thang ®o c−êng ®é ®éng ®Êt 12 cÊp. N¨m 1931 Wood vµ Newmann bæ
sung nhiÒu ®iªnï cho thang 12 cÊp nµy vµ thang nµy ®−îc mang tªn MM.
Thang MM ®¸nh gi¸ ®é m¹nh cña ®éng ®Êt dùa vµo hËu qu¶ cña nã t¸c ®éng
lªn con ng−êi, ®å vËt vµ c¸c c«ng tr×nh x©y dùng. Thang chia thµnh 12 cÊp,
tõ cÊp I ®Õn IV lµ ®éng ®Êt yÕu, tõ cÊp V ®Õn VI ®· t¸c ®éng ®Õn gi¸c quan
con ng−êi, ®¸nh thøc ng−êi ngñ, ®Ìn treo trªn trÇn nhµ lay ®éng, nhµ cöa
rung nhÑ vµ cã chót Ýt thiÖt h¹i. §éng ®Êt cÊp VII lµm cho ng−êi ph¶i bá
ch¹y khái nhµ, h− háng tõ nhÑ ®Õn võa víi nhµ b×nh th−êng vµ lµm háng
nÆng nhµ mµ kh©u thiÕt kÕ vµ thi c«ng kÐm. Mét sè èng khãi bÞ ®æ. CÊp VIII
lµm h− háng hµng lo¹t c«ng tr×nh, ngay nh÷ng nhµ ®−îc thiÕt kÕ vµ thi c«ng
tèt.Panen sµn rêi khái dÇm ®ì. Gäi lµ ®éng ®Êt cÊp IX vµ cÊp X lµ ®éng ®Êt
lµm ®æ hÇu hÕt c¸c nhµ. §éng ®Êt cÊp XI g©y thiÖt h¹i trªn ph¹m vi lín. CÊp
XII mang tÝnh huû diÖt kÌm theo sù thay ®æi ®Þa h×nh n¬i cã ®éng ®Êt.

Thang MKS-64 :
Thang MSK-64 n¨m 1964 ®−îc Medvedev vµ Sponheuer vµ Karnic ®Ò
xuÊt ®Ó ®¸nh gi¸ ®éng ®Êt ¶nh h−ëng ®Õn c«ng tr×nh x©y dùng. C−êng ®é
®éng ®Êt ®−îc ®¸nh gi¸ qua hµm sè chuyÓn dêi cùc ®¹i cña con l¾c tiªu
chuÈn cã chu kú dao ®éng riªng T = 0,25 s. Thang KSK-64 còng cã 12 cÊp
vµ quan hÖ gi÷a cÊp MSK-64 víi phæ biªn ®é cña con l¾c tiªu chuÈn nh−
b¶ng sau:

Phæ biªn ®é
MSK-64
(mm)

5 0,5~1,0

99
http://www.ebook.edu.vn

Thang Richter:
Thay cho viÖc ®¸nh gi¸ c−êng ®é ®éng ®Êt th«ng qua hËu qu¶ cña nã,
n¨m 1935 , Richter, kü s− ®Þa chÊn ng−êi Hoa kú( Charle Francis Richter ,
1900-1985 ) ®−a ra thang ®o c−êng ®é ®éng ®Êt b»ng c¸ch ®¸nh gi¸ gÇn
®óng n¨ng l−îng ®−îc gi¶i phãng ë chÊn tiªu. ¤ng ®−a ra ®Þnh nghÜa , ®é lín
M ( Magnitude ) cña mét trËn ®éng ®Êt b»ng logarit thËp ph©n cña biªn ®é
cùc ®¹i A ( μm ) ghi ®−îc t¹i mét ®iÓm c¸ch chÊn t©m D = 100 km trªn m¸y
®o ®Þa chÊn cã chu kú dao ®éng riªng T = 0,8 sec.
M = log A
Quan hÖ gi÷a n¨ng l−îng E ( ergi) ®−îc gi¶i phãng ë chÊn tiªu víi
magnitude ®−îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc:

Log E = 9,9 + 1,9 M – 0,024 M2

TÝnh to¸n theo c«ng thøc nµy, thu ®−îc :

M 5 6 6,5 7 7,5 8 8,6
E 0,08×10 2,5×10 14,1×10 80×10 46×10 2000×10 20000×102
20 20 20 20 20 20

VÒ mÆt lý thuyÕt , thang M b¾t ®Çu tõ 0 vµ kh«ng cã giíi h¹n trªn, nh−ng
thùc tÕ ch−a bao giê ®o ®−îc trËn ®éng ®Êt nµo cã M ®¹t ®Õn 9. TrËn ®éng
®Êt m¹nh t¹i Columbia ( 30-11-1906 ) vµ t¹i Sanricum, NhËt b¶n ( 2-3-1933)
còng chØ ®¹t tíi 8,9.

§é s©u cña chÊn tiªu ¶nh h−ëng rÊt lín trong t−¬ng quan gi÷a thang M
vµ thang MM. TrËn ®éng ®Êt cã thang M=8 nh−ng s©u H>100 km th× ¶nh
h−ëng cña nã kh¸ réng nh−ng hËu qu¶ l¹i kh«ng ®¸ng kÓ. Cã trËn ®éng ®Êt
t¹i Maroc M = 5,75 nh−ng H = 3 km ®· g©y ra c−êng ®é ®éng ®Êt tíi cÊp XI
ë vïng chÊn t©m.

Thang n¨ng l−îng Richter cã 7 bËc ®¸nh sè tõ 2 ®Õn 8 ®é Richter.
Gi÷a thang Mercalli c¶i tiÕn vµ thang Richter cã quan hÖ nh− sau:

100
http://www.ebook.edu.vn

I~II
2
III
3
IV~V
4
VI~VII
5
VII~VIII
6
IX~X
7
XI
8

N¨m 1981, ViÖn KiÕn tróc NhËt b¶n ®· thiÕt lËp mèi quan hÖ gi÷a
thang MM , MSK-64 vµ ®Æt ra thang ®o ®éng ®Êt JMA cña NhËt b¶n mµ
thang nµy gåm 8 cÊp víi gia tèc cùc ®¹i cña nÒn ®Êt W, cm/s2 nh− b¶ng sau:

MM 0 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
MSK I II
III IV V VI VIII IX X XI XII
64 VII
JMA 0 I II III IV V VI VII
Wcm/s2 0,5 1 2 5 10 20 50 100 200
500 1000

C¸c n−íc th−êng dïng song song hai thang lµ thang Mercalli c¶i tiÕn
vµ thang n¨ng l−îng Richter nªn chóng ta hay thÊy nãi trËn ®éng ®Êt m¹nh
cÊp mÊy vµ cã mÊy ®é Richter. M¹nh cÊp mÊy , hay ®−îc hiÓu theo cÊp cña
thang Mercalli c¶i tiÕn vµ ®é Richter lµ theo thang Richter.

3.Nh÷ng trËn ®éng ®Êt tõ ®Çu n¨m 2001 cËp nhËt ®Õn ngµy 9-03-2001:

Theo thèng kª cña Trung t©m th«ng tin quèc gia vÒ ®éng ®Êt cña Hoa
kú, nh÷ng trËn ®éng ®Êt x¶y ra cã thÓ g©y t¸c h¹i cho c«ng tr×nh tõ ®Çu n¨m
2001 ®· ghi ®−îc nh− d−íi ®©y:

Ngµy Giê VÜ ®é Kinh ®é §é §é §Þa ®iÓm
s©u m¹nh
Mindanao
7,4
33
2001/01/01 06:57:04 6,907 B¾c 126,613
Philippines
km
§«ng
§¶o
7,0
167,154
2001/01/09 16:49:28 14,898

101
http://www.ebook.edu.vn

12
km

33
km
Sumatra
5,1
97,57§«ng 33
2001/03/07 08:29:19 0,30B¾c
Indonªxia
km
Alaska
3,0
148,35T©y
2001/03/07 08:47:28 62:74 B¾c
Achentina
4,4
66,75 T©y 33,0
2001/03/07 11:19:10 23,18Nam
§¶o
4,3
km
143,81 §
2001/03/07 11:34:06 20,01 B¾c
Mariana
33,0
Trungquèc
4,4
km
102,73§
27,91 B¾c
11:51:28
2001/03/07
Hoa kú
3,2
84,81T©y 33,0
35,05 B¾c
17:12:24
2001/03/07
§¶o atx¨g
5,6
12,97T©y km
7,26Nam
18:10:57
2001/03/07
§¶o Fiji
4,5
178,35T©y
20,02Nam
18:22:55
2001/03/07
§¶o Fiji N
4,3
179,72T©y 33,0
24,15Nam
23:46:04
2001/03/07
Indonexia
5,1
km
123,87§
8,70Nam
01:38:15
2001/03/08
Kamchatka
4,4
6,7
160,09§
53,39Nam
06:06:42
2001/03/08
§¶o Banda
5,1
km
130,71§
6,37Nam
07:19:55
2001/03/08
NiuZilªn
5,2
178,13T©y 10,0
29,87Nam
11:37:24
2001/03/08
TQuèc
4,3
99,49§«ng km
35,29B¾c
14:53:18
2001/03/08
NiuZilªn
4,7
178,32T©y 560,9
30,26Nam
15:28:44
2001/03/08
Apganistan
5,1
70,97§«ng km
36,55B¾c
20:50:34
2001/03/08
Indonexia
5,9
400,0
102,28§
5,24Nam
21:11:25
2001/03/08
Pakist¨ng
5,4
69,48§«ng km
32,51B¾c
01:07:09
2001/03/09
Mariana
4,6
118,3
144,90 §
14,04B¾c
02:52:05
2001/03/09

102
http://www.ebook.edu.vn

Vµo håi 22h52 ngµy 19-02-2001 trªn ®Þa bµn tØnh Lai Ch©u x¶y ra trËn
®éng ®Êt g©y nªn nhiÒu ®ît chÊn ®éng ng¾n kÐo dµi ®Õn 6 giê s¸ng ngµy 20-
02-2001. Theo b¸o c¸o cña Trung t©m §Þa chÊn, trËn ®éng ®Êt lóc 22h52
m¹nh 5,3 ®é Richter, sau ®ã lóc 1h24 ngµy 20-02-2001 chÊn ®éng m¹nh 3,8
®é Richter, lóc 2h04 ngµy 20-02-2001 chÊn ®éng m¹nh 4,3 ®é Richter sau
®ã cßn mét sè ®ît chÊn ®éng kh¸c víi c−êng ®é nhÑ. T©m ®éng ®Êt c¸ch thÞ
x· §iÖn Biªn Phñ 20 km vÒ phÝa T©y ë to¹ ®é 21,4 vÜ ®é B¾c; 120,8 ®é kinh
§«ng, ®é s©u 12 km.

Do chÊn t©m c¸ch thÞ x· §iÖn Biªn kho¶ng 20 km nªn t¸c ®éng kh«ng
m¹nh. Nhµ cöa h− háng chót Ýt vµ kh«ng cã nhµ xËp. VÒ thiÕt kÕ kÕt cÊu ng«i
nhµ ®· lµm t¹i §iÖn Biªn cßn ph¶i rót kinh nghiÖm v× hÇu nh− kh«ng cã nhµ
lµm kiÓu khung bª t«ng cèt thÐp. ChØ cã mét vµi ng«i nhµ lµm kiÓu khung
kh«ng hoµn chØnh vµ phÇn lín lµ nhµ t−êng g¹ch chÞu lùc ®−îc x©y víi m¸c
v÷a rÊt thÊp.

103
http://www.ebook.edu.vn

(i) Nhµ khung bª t«ng cèt thÐp chÞu lùc kh¸ng chÊn tèt h¬n nhµ t−êng g¹ch
chÞu lùc.
(ii) Nhµ khung bª t«ng cèt thÐp, t¹i nót khung nªn bè trÝ thÐp ®ai trong nót
khung , ®ai ph©n bè theo chiÒu cét khung, viÖc tr¸nh ®−îc nøt ë nót khung
tèt. Kho¶ng c¸ch ®ai 50 mm , ®ai Φ8.

(iii) Gi÷a t−êng chÌn vµ khung cÇn bè trÝ nh÷ng thanh thÐp r©u c¾m tõ trong
cét khung ®Ó c©u víi t−êng mµ kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c r©u kh«ng lín qu¸ 5
hµng g¹ch. Nèi gi÷a hai cèt r©u ë hai ®Çu t−êng lµ thanh thÐp ch¹y theo
chiÒu dµi t−êng. §−êng kÝnh thÐp r©u Φ8 . M¹ch chøa r©u thÐp ph¶i x©y
b»ng v÷a xi m¨ng kh«ng cã v«i vµ #100. Nªn ®Æt r©u thÐp nµy khi ®Æt cèt
thÐp cét, ®Ó Ðp vµo mÆt cèp-pha, sau khi rì cèp-pha sÏ cËy cho thÐp nµy
bung ra ®Ó c¾m vµo c¸c líp t−êng x©y chÌn.. NÕu quªn cã thÓ khoan lç s©u

104
http://www.ebook.edu.vn

háng th−êng do xuÊt hiÖn lùc c¾t lín trong dÇm vµ cét khung. VÞ trÝ n¬i ph¸
ho¹i th−êng x¶y ra t¹i phÇn cét s¸t ngay møc trªn sµn. Nªn lµm l−íi thÐp nhá
èp quanh ch©n cét , cét sÏ t¨ng ®é cøng nhiÒu. ThÐp däc chÞu m«men ©m dï
lµ cèt v»n còng nªn uèn mãc 135o, mµ nhiÒu tiªu chuÈn cho r»ng víi thÐp
v»n kh«ng cÇn uèn mãc.

105
http://www.ebook.edu.vn

5. KÕt luËn :

PhÇn trªn ®· tr×nh bµy nh÷ng c«ng nghÖ x©y dùng ë n−íc ta . Nh÷ng
c«ng nghÖ nµo míi vµo n−íc ta nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®−îc chóng t«i tr×nh bµy
chi tiÕt h¬n nh÷ng c«ng nghÖ kh¸c .
C«ng nghÖ s¶n xuÊt bao gåm : bÝ quyÕt s¶n xuÊt ( know-hown ) , c«ng
cô s¶n xuÊt , nguyªn vËt liÖu , nh©n c«ng thùc hiÖn . PhÇn tr×nh bµy ®· nãi
lªn c¸c phÇn néi dung c«ng nghÖ lµ g× , ph−¬ng tiÖn sö dông chÝnh vµ nguyªn
vËt liÖu c¬ b¶n.
Do ®−êng lèi ®æi míi cña §¶ng ta rÊt râ rµng trong quan hÖ quèc tÕ lµ
giao l−u víi tÊt c¶ c¸c n−íc vµ nhÊt lµ sau n¨m 1992 , nhiÒu doanh nghiÖp
n−íc ngoµi ®· tham gia trong thÞ tr−êng n−íc ta nªn c«ng nghÖ x©y dùng
n−íc ta cã nh÷ng thay ®æi v−ît bùc. M¸y x©y dùng còng nh− nguyªn liÖu
®Æc thï ®−îc nhËp vµo n−íc ta kh¸ mau lÑ nªn nãi chung tr×nh ®é c«ng nghÖ
x©y dùng n−íc ta kh«ng thua kÐm tr×nh ®é khu vùc lµ bao nhiªu nÕu kh«ng
nãi r»ng ngang b»ng víi tr×nh ®é khu vùc.
Tuy thÕ , víi yªu cÇu héi nhËp khu vùc trong thêi gian rÊt gÊp n÷a ,
chóng ta cÇn t×m hiÓu ®Ó tiÕp cËn nhanh chãng víi c«ng nghÖ tiªn tiÕn , thiÕt
bÞ hiÖn ®¹i ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong thêi kú míi , thêi kú cña kinh tÕ trÝ
thøc , cña c«ng nghiÖp ho¸ , hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc ./.
L.K

106
http://www.ebook.edu.vn

1. Gi¸m s¸t thi c«ng vµ nghiÖm thu c¸c c«ng t¸c bª t«ng cèt thÐp
( 64 trang A4)
Hµ néi 10-2001

2. Gi¸m s¸t thi c«ng vµ nghiÖm thu c«ng t¸c l¾p ®Æt trang thiÕt bÞ trong nhµ
d©n dông
( 75 trang A4)
Hµ néi 12-2001

3. Gi¸m s¸t thi c«ng vµ nghiÖm thu c«ng t¸c l¾p ®Æt ®−êng d©y vµ tr¹m
(145 trang A4)
Hµ néi 6- 2002

4. Gi¸o tr×nh thi c«ng nhµ cao tÇng
( 143 trang A4)
Hµ néi 8 – 2002

5. ChØ dÉn thi c«ng cho vïng cã ®éng ®Êt ë n−íc ta
(45 trang A4)
Hµ néi 4 – 2001

6. Gi¸o tr×nh ph¸p luËt trong x©y dùng
( 180 trang A4)
NXB XD – Hµ néi 2001

7. Tõ ®iÓn Gi¶i thÝch vÒ X©y dùng vµ KiÕn tróc
( 780 trang A4 , chung víi §oµn §×nh KiÕn, TrÇn Hïng vµ §oµn Nh− Kim )

NXBXD – Hµ néi 2002

C¸c b¹n cã nhu cÇu vÒ tµi liÖu liªn hÖ víi t¸c gi¶:

Lª KiÒu
Sè 63/61 Th¸i ThÞnh Hµ néi.
Tel: 84.4. 8532725 Fax: 84.4. 5620187
Mob: 0913231614 E-mail : lekieu@fpt.vn

107
http://www.ebook.edu.vn